مدیریت کارآمد زنجیره تأمین یک مزیت رقابتی مهم
گروه مشاوران مدیریت و مطالعات راهبردی تدبیر
۱۳۹۷/۱۰/۲۲
یک زنجیره تأمین شامل مراحلی است که در برآوردسازی درخواست یک مشتری نقش دارند. در ساختار عمومی یک زنجیره تأمین، مواد خام از تأمین کنندگان به کارخانه‌ها ارسال می‌شود و سپس محصولات تولید شده توسط تولیدکنندگان از کارخانه‌ها به توزیع کنندگان ارسال می‌شود و از آنجا نیز به سمت خرده فروشان و در نهایت به دست مشتری نهایی یا به اصطلاح مصرف کننده می‌رسد. در این میان مباحث مختلفی مانند کنترل موجودی در مراحل مختلف زنجیره تأمین، انواع سیاست‌های سفارش دهی توسط بازیگران مختلف، بحث حمل و نقل و بسیاری از موارد دیگر مطرح می‌شود که در قالب مدیریت زنجیره تأمین مورد بررسی قرار می‌گیرند. بسیاری از شرکت‌های بزرگ در جهان مانند آمازون، وال‌مارت و غیره به مدیریت زنجیره تأمین خود اهمیت ویژه داده‌اند و در این زمینه به دستاوردهای بزرگی رسیده‌اند و این عامل را به عنوان یک مزیت رقابتی مهم برای خود قلمداد می‌کنند.
مدیریت کارآمد زنجیره تأمین نیازمند تصمیمات مرتبط با جریان اطلاعات، محصول و منابع مالی است. فازهای تصمیم گیری در زنجیره تأمین با توجه به افق زمان اثرگذاری تصمیم به طور معمول به سه فاز راهبردی، فاز تاکتیکال (میان مدت) و فاز عملیاتی تقسیم می‌شود. در فاز راهبردی در مورد ساختار زنجیره و سیاست‌های کلان تصمیم گیری می‌شود مانند تعیین مکان و ظرفیت تسهیلات تولیدی و انبارداری، در حوزه عملیاتی در زنجیره تأمین با تصمیماتی مانند تاریخ برآوردسازی سفارشات و تصمیمات کوتاه مدت مواجه هستیم. یکی از چالش‌ها و مباحث مهم در مدیریت زنجیره تأمین ایجاد هماهنگی بین بازیگران مختلف در زنجیره تأمین است. در واقع، زمانی یک زنجیره تأمین از یکپارچگی و هماهنگی مناسبی برخوردار است که اجزای زنجیره تأمین به گونه‌ای هماهنگ عمل کنند که سود زنجیره بیشینه شود.
یکی از علت‌های عدم هماهنگی در زنجیره این موضوع است که هر مرحله از زنجیره دارای مالکان متفاوت است و هر کدام به دنبال بیشینه کردن سود خود می‌باشند. همچنین بحث اثر شلاق چرمی (bullwhip effect) که یکی از موضوعات مهم در مدیریت زنجیره تأمین می‌باشد می‌تواند هزینه‌های زیادی را به زنجیره تأمین تحمیل کند. در واقع مفهوم شلاق چرمی در زنجیره این مسئله را بیان می‌کند: هنگامی که از قسمت پایین دستی زنجیره یعنی از سمت مشتریان نهایی به سمت بالادستی حرکت می‌کنیم نوسان تقاضا افزایش می‌یابد.
تولیدکنندگان و تأمین کنندگان و توزیع کنندگان در صنایع مختلف در کشور به منظور کاهش هزینه‌ها و کارایی بیشتر باید به مدیریت زنجیره تأمین توجه ویژه‌ای کنند.
این اینفوگرافیک توسط گروه پژوهشگران TCG جهت انتشار در سایت ناظر اقتصاد تهیه گردیده است.
۱۳۶۶